Door samen te werken met de natuur en haar omgeving teelt De Poshoof de lekkerste asperges

Toen ik rond ging kijken wie in Nederland asperges teelt op een manier die past bij de voedselketen van de toekomst, kwam ik al snel bij de Poshoof terecht. Op dit akkerbouwbedrijf van peasmakers Marloe en Raymond Niesten aan de rand van Maastricht, worden op biologisch-dynamische wijze witte en groene asperges geteeld op lössgrond. Deze bijzondere bodem en de rust die het gewas krijgt om tot bloei te komen, zorgen voor een zoete en volle smaak.

Als echte Brabantse kon ik het aspergeseizoen natuurlijk niet aan me voorbij laten gaan. Ik ben opgegroeid met de traditie dat zodra de witte asperges van het land komen, deze wekelijks op tafel staan. Een maaltijd van gekookte asperges met aardappelen, boter en een gekookt ei, was voor mij altijd het feestmaal dat hoort bij het voorjaar. Inmiddels laat ik de boter en eieren achterwege, maar witte asperges vormen voor mij nog steeds een bijzondere maaltijd. En helemaal nu ik die van de Poshoof geproefd heb. En laat het ontwikkelen van die bijzondere smaak precies zijn wat Raymond en Marloe als de kern zien van hun akkerbouwbedrijf.

De Poshoof is de boerderij die al vijf generaties lang de thuisbasis is van de familie van Raymond. In 2004 besloten Raymond en Marloe, na diverse functies in het bedrijfsleven en op verschillende akkerbouwbedrijven, mee te gaan ondernemen op de Poshoof. De Poshoof is nog steeds een echt familiebedrijf. Maria, de moeder van Raymond, is inmiddels 74, nog altijd onderdeel van de maatschap en werkt iedere dag fanatiek mee op de boerderij. Net als Maurice, de huidige partner van Maria. De rolverdeling tussen de familieleden is helder. Raymond houdt zich bezig met de teelt en oogst van de gewassen en Maria, Maurice en Marloe focussen zich op de verwerking van de producten, het reilen en zeilen van de boerderijwinkel en de vakantieappartementen op het terrein.

Overgang naar biologisch
Anno 2023 is de Poshoof een biologisch-dynamische boerderij. Maar dat was niet altijd zo. Het is 2010 wanneer de werkwijze binnen de reguliere landbouw bij Raymond steeds meer begint te wringen. Het gebruik van bestrijdingsmiddelen staat hem tegen. Ook leest hij over de ontwikkeling dat gangbaar geteelde groente steeds minder voedingsstoffen lijken te bevatten dan voorheen. En bij het selecteren van gewassen voor zijn teelt, merkt Raymond dat het alleen gaat om de kilo’s opbrengst en zelden over de smaak van het gewas. Terwijl het daar volgens hem juist over zou moeten gaan.

De zoektocht naar een alternatieve werkwijze, zorgt ervoor dat Raymond zich gaat verdiepen in biologische landbouw. In 2011 besluiten Raymond en Marloe om het bedrijf om te schakelen naar biologisch. De waarden die in biologisch besloten zitten, passen beter bij hoe het koppel in de wereld staat. Zoals het samenwerken met de natuur, weg van chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest, maar juist gewassen de tijd geven om zich te ontwikkelen. Want tijd en aandacht leidt tot een betere smaak en een betere voedingswaarde, is de filosofie van het stel. En juist smaak is super belangrijk voor hun beroemde specialiteit; asperges.

Het witte goud van de lössbodem
De Poshoof is een klein boerenbedrijf aan de rand van Maastricht. Het is best een uitdaging om op het kleine oppervlak een goed renderend bedrijf neer te zetten. De familie Niesten besluit daarom om naast aardappelen, uien, granen en witlof ook asperges te gaan telen. Deze specialistische teelt heeft een hogere marge en met een grote stad als Maastricht dichtbij is de afzet gegarandeerd. Het telen van asperges is een diepgeworteld onderdeel van de voedselcultuur in Zuid-Nederland, maar aspergeteelt rondom Maastricht is vrij uniek.

Groene asperges worden al langer op de Limburgse lössgrond geteeld, maar witte asperges willen van origine niet echt vlotten op de kleiachtige bodem. Tot 2006. In dat jaar zorgt een simpele maar doeltreffende innovatie ervoor dat er ook witte asperges geteeld kunnen worden op de Limburgse bodem. De oplossing blijkt het spannen van een laag dik plastic over de aspergebedden dat ervoor zorgt dat er meer vocht in de bodem blijft. Dus nu worden er op de Poshoof al 17 jaar naast groene ook witte asperges geteeld.

Tijdens mijn meewerkweek help ik bij de oogst van de asperges. Het is interessant om dit van dichtbij te zien, want ik weet eigenlijk maar weinig van deze groente. Zo leer ik dat de aspergeplant een vaste plant is die wel tien jaar of langer meegaat. In het geval van witte asperges schieten de scheuten in het voorjaar uit onder de grond in de aspergebedden. De stengel blijft door gebrek aan licht wit en mals. Na het seizoen schiet de plant helemaal uit om vervolgens af te sterven. De wortels die achterblijven in de bodem fungeren de rest van het jaar als een soort van accu die in het voorjaar weer energie geeft aan de scheuten die opkomen.

Het aspergeseizoen begint meestal eind april, maar de daadwerkelijke start is afhankelijk van het aantal zonuren in februari en maart. Door het koude voorjaar van 2023 is het seizoen dit jaar pas laat op gang gekomen. Op 24 juni, de heilige feestdag Sint Jan, is het seizoen afgelopen. De dagen worden vanaf dan weer korter. Doorgaan met oogsten na die datum zorgt ervoor dat de plant niet genoeg licht krijgt om reserves op te bouwen en daardoor komt de oogst in het daaropvolgende jaar onder druk. Doordat het einde van het seizoen al van tevoren vaststaat, betekent het dat 2023 een kort aspergeseizoen kent.

Verkoop in eigen winkel
De asperges van de Poshoof worden met name verkocht aan afnemers uit de buurt en eenderde komt terecht in de eigen boerderijwinkel. Juist die verkoop in de eigen winkel is een belangrijk onderdeel van waar de Poshoof volgens Marloe en Raymond in de toekomst meer op moet focussen. Steeds vaker zien ze het belang in van het onderhouden van de band met hun eigen regio. Om dit verder vorm te geven besluiten ze in 2021 om de stap te zetten van biologisch naar biologisch dynamisch. Bij biologisch-dynamische landbouw is, naast nog intensiever samenwerken met de natuur, lokale en directe afzet één van de belangrijke fundamenten. Deze stap voelt voor hen dan ook als het zetten van het puntje op de i. 

Biologisch-dynamische asperges worden niet veel verbouwd in Nederland. Dat juist Marloe en Raymond deze teelt omarmd hebben, past goed bij hun eigenzinnige karakter. Ik leer het stel kennen als gedreven ondernemers met een sterke hang naar vrijheid. Ze vinden het belangrijk om zoveel mogelijk controle te hebben over hun eigen afzet en zo min mogelijk afhankelijk te zijn van grote spelers. Ze houden van persoonlijk contact en korte lijntjes en werken graag samen met mensen die dezelfde waarden delen. En door zoveel mogelijk producten direct te verkopen aan de consument, hebben ze die vrijheid.

Een ander voordeel van producten zelf af te zetten, is dat het Raymond en Marloe beter lukt om de smaak van hun producten te verwaarden. In de handelsmarkt waar alles draait om volume en opbrengst per hectare, wordt er vaak niet betaald voor een betere smaak of voedingswaarde. En juist de lekkerste producten telen die ook nog eens gezond zijn, dat is de missie van Marloe en Raymond. Maar het direct en lokaal afzetten van hun producten lukt lang nog niet voor alle gewassen die ze telen. Het aspergeseizoen duurt maar een week of zes. De periode waarin de eigen winkel nu open is, is dan ook maar kort.

Verleiden met publiekstrekkers
Om hun visie op directe en lokale afzet verder tot bloei te laten komen, moet het akkerbouwbedrijf van Marloe en Raymond verder in transitie. Tijdens mijn meewerkweek praten we hier veel over. De meeste akkerbouwbedrijven gaan voor groter en meer. Omdat dat vaak de enige weg lijkt naar een rendabel bedrijf, maar ook omdat ze dit al  tientallen jaren gewend zijn. Bij de Poshoof kijken ze hoe dit anders kan. Misschien door een diverser aanbod aan gewassen te telen waar de lokale consument blij van wordt, maar dan op kleinere schaal?

Naast asperges teelt de Poshoof uien, aardappelen en granen. Basisproducten en in die zin niet de publiekstrekkers die mensen naar de winkel trekken, zoals asperges dat doen. Een diverser teeltplan kan ervoor zorgen dat ook buiten het aspergeseizoen lokale kopers naar de winkel komen. Er moet dan wel geïnvesteerd worden in marketing, zodat iedereen in Maastricht weet waarvoor je bij de Poshoof terecht kunt . Maar ook productverwerking staat op de lijst van volgende stappen. Want uien en aardappelen zijn dan wel basisproducten, je kunt er heerlijke gerechten en bereidingen van maken zoals ingelegde uitjes, verse aardappelchips, uiensoep…

Uiteindelijk wil de Poshoof mensen jaarrond verleiden om naar de boerderij te komen voor de lekkerste biologisch-dynamische groenten. Zo kunnen Raymond en Marloe boeren op een manier waar zij echt blij van worden. Met veel vrijheid, korte lijntjes en bovenal in samenwerking met hun omgeving en de natuur. En dat die elementen toevallig ook leiden tot de allerlekkerste producten, dat moet misschien simpelweg zo zijn.

Hoe kun je Marloe en Raymond helpen?
Kom naar de Poshoof en proef de asperges, aardappelen en uien vers uit de Limburgse Lössgrond. Te ver weg? Geen probleem dan kun je meteen een nachtje blijven slapen.

Wie betaalt wat? Onder ieder verhaal geef ik aan wat voor bijdrage ik ontvang voor de verhalen die ik maak en van wie. De Poshoof draagt bij aan mijn werk met de lekkerste producten en een financiële vergoeding. 

Wil jij ook bijdragen aan mijn missie? Join the grouppeas hier.