Als het gaat om het tegengaan van voedselverspilling, dan is Instock één van de pioniers. Al sinds 2014 trekt peasmaker Selma Seddik (35) met haar bedrijf ten strijde om voedselverspilling de wereld uit te helpen. Na drie no waste restaurants, twee kookboeken en een eigen productlijn is Instock nu op weg om de grootste duurzame en circulaire horecagroothandel te worden.
Voor mijn meewerkweek bij Instock parkeer ik mijn camper in Diemen, waar de nieuwe logistieke hub van Instock gevestigd is. Ik ben onder de indruk van wat ik daar zie. Een grote industriële hal, op de meest efficiënte manier opgezet om wekelijkse grote hoeveelheden reststromen te ontvangen, te sorteren, te verpakken en vervolgens weer uit te kunnen leveren aan chefs in het hele land. Dat ik onder de indruk ben, komt niet zo zeer door de omvang of professionaliteit, maar door de transformatie die Instock heeft doorgemaakt om hier te komen.
In de begindagen van Kromkommer in 2014, trok ik veel op met het team van Instock. Zij waren druk met hun restaurants waar ze reststromen van Albert Heijn verwerkten tot de lekkerste gerechten en Kromkommer was druk met het maken van kromme groentesoep. We voerden gezamenlijk campagnes en probeerden onze afzetkanalen te combineren. De Instock restaurants zijn er inmiddels niet meer, de soep ook niet trouwens, maar het is Selma en haar partner in crime Bart Roetert gelukt om de sociale horecaonderneming te transformeren tot een professionele horecagroothandel.
Albert Heijn als startmotor
Instock wordt in 2014 geboren in de kraamkamer van Albert Heijn. Selma en Bart werken als trainee bij Ahold. Samen met Freke van Nimwegen en Merel Laarman winnen ze ‘het beste idee van Young Ahold’ met hun plan voor een no waste pop-uprestaurant dat kookt met de reststromen van AH. Albert Heijn steunt de start van Instock financieel en levert reststromen aan het restaurant. Dit stelt het jonge team in staat om Instock snel te laten groeien. Selma, Bart en Freke – Merel ging terug naar AH – openen in de jaren die volgen restaurants in Amsterdam, Utrecht en Den Haag. Het geredde eten komt inmiddels niet alleen meer uit winkels van Albert Heijn, maar van boeren, telers en producenten uit heel Nederland.
Dag 1 - Rondleiding en sorteren van reststromen
Het drietal vormt een sterk team en de onderlinge taakverdeling is strak. Bart neemt de verantwoordelijkheid voor de restaurants op zich, Freke richt zich op communicatie en marketing en Selma zorgt voor productontwikkeling en sales. Naast het runnen van de restaurants schrijft het team ook no waste kookboeken en ontwikkelen ze bier gemaakt van gered brood en granola gemaakt van het restproduct van bierproductie, bierbostel. De producten zijn een tijdje te koop bij Albert Heijn en komen terecht in het assortiment van retailers, cateraars en aanbieders van relatiegeschenken. Instock floreert en in 2019 is er al meer dan een miljoen kilo eten gered van de verspilling.
In 2019 besluiten de Instockers dat ze hun impact verder willen vergroten. Zij kunnen wel in hun restaurants blijven koken met reststromen, maar wat als veel meer chefs dat zouden gaan doen? En dus zetten ze de eerste stappen in het verkopen van reststromen aan collega-restaurants. Maar dan strooit covid roet in het eten. De gevolgen zijn desastreus. Een voor een moeten de Instock restaurants definitief hun deuren sluiten.
Er is op dat moment eigenlijk niets meer te doen voor het team. Samen met enkele andere ondernemers besluit Instock hun kleine logistieke hub in te zetten om reststromen van de horeca en producenten die zijn ontstaan door de covidmaatregelen te verkopen in Support Your Local-boxen. Duizenden boxen met gered eten vinden zo hun weg naar de consument.
Transformatie naar horecagroothandel
Selma heeft tijdens de covid-crisis meermaals op het punt gestaan om de handdoek in de ring te gooien. Want jezelf elke keer opnieuw uitvinden, dat is geen eitje. Zeker niet als je afhankelijk bent van omstandigheden waar je geen invloed op hebt. Maar Selma is een volhouder en als voedsel redden makkelijk zou zijn, was ze al lang wat anders gaan doen. In 2020 besluit Selma met Bart, zonder Freke want die is inmiddels gestopt, om hun groothandelsplannen door te zetten. En nu écht. Want de hoeveelheden eten die dagelijks verspild worden, zijn enorm. Ze zijn overtuigd dat hun aanpak kan werken.
Dag 2 - Sparren met de Selma en de lekkerste brownies van Flo
Als ik bij Instock ben in juli 2023 zijn ze net verhuisd naar een enorm complex waar dagelijks reststromen van groente, fruit, vlees, vis en vegetarische alternatieven van zo’n 85 leveranciers binnenkomen. En dat zijn zeker niet alleen kleine lokale spelers. Denk aan AGF-leveranciers en -verwerkers als Bakker Barendrecht, Bio Brass, Eosta en Nature’s Pride of maaltijdboxenleverancier Marley Spoon. Zodra de producten binnenkomen, worden ze in de ochtend zo snel mogelijk beoordeeld op kwaliteit, gesorteerd en opnieuw verpakt. Vervolgens wordt het aanbod online gezet en kan het besteld worden door chefs van zo’n 400 horecazaken, productiekeukens en cateraars. De reststromen zijn zo’n 30% goedkoper dan de reguliere verkoopprijs bij de groothandels.
Totaaloplossing voor leverancier én afnemer
In mijn meewerkweek help ik bij het sorteren van de binnengekomen producten. Door mijn handen gaan aubergines met een neusje, mandarijnen met een plekje op de schil, ondermaatse pastinaken en broccoli die snel opgegeten moet worden. Maar ook vleesvervangers met een THT van slechts enkele dagen en kontjes van gesneden vleeswaren zie ik voorbijkomen. Voor leveranciers vormt Instock een praktische oplossing voor voorraden die om wat voor reden dan ook in de weg zitten. De producten worden snel opgehaald, verspilling wordt voorkomen en het levert ook nog wat op. Alleen als een product niet kan worden verkocht, wordt het weggegooid of gedoneerd en krijgt de leverancier geen vergoeding. Zo’n 20-30% van de producten die binnenkomen, wordt uiteindelijk gedoneerd aan sociale initiatieven als de Voedselbank en Buurtbuik.
De Instockers begonnen hun groothandel met enkele grote (bedrijfs)cateraars die veel waarde hechten aan de verduurzaming van hun aanbod. Maar niet iedere horecaondernemer of cateraar hecht evenveel waarde aan duurzaamheid. Om toch ook die chefs te verleiden om klant te worden, is er meer focus gekomen op het leveren van een voorspelbaar assortiment. Instock koopt nu op de reguliere markt soms hardlopende producten in, als ze niet of niet voldoende als reststroom beschikbaar zijn. Zo krijgen ook de kleinere zaken kans om te komen tot de de minimale bestelwaarde van 125 euro die Instock hanteert. Zo’n 80% van het assortiment van Instock bestaat nu uit geredde producten. Selma en haar team investeren veel in automatisering. Zo kan de online assortimentsweergave nu aangepast worden per klant en wordt samen met Wageningen Universiteit aan een pricing algoritme gewerkt, waarmee beter een optimale en concurrerende prijs bepaald kan worden en uiteindelijk ook meer eten gered.
Pragmatisme voor meer impact
Pragmatisme is het sleutelwoord, aldus Selma. Want om de enorme hoeveelheid reststromen te verwaarden, moet Instock meer mainstream worden. Alleen dan zullen ook klanten buiten de donkergroene bubbel – ofwel duurzame doelgroep – er willen bestellen. Dat betekent dat je soms water bij de wijn moet doen en het assortiment zo goed mogelijk laten aansluiten bij wat chefs nodig hebben. Inmiddels werkt Instock samen met meer dan 20 circulaire merken die werken met reststromen. Van Tweede Jeugd Tosti’s gemaakt van brood van gisteren, tot Food Fellows tomatensaus van geredde tomaten. Want voor Selma staat als een paal boven water dat Instock een financieel gezond bedrijf moet worden om impact te kunnen blijven maken. Dus dat betekent focus op groei en winst maken om wat vet op de botten te krijgen. Die noodzaak heeft de covid-crisis wel laten zien.
Dag 3 - Meer reststromen sorteren en genieten van de Diemense zon
Instock verdient nu nog geen geld, maar volgens de prognoses moet dit binnen nu en een half jaar gaan gebeuren. De drijfveer van Selma om continu door te gaan en te blijven innoveren, zit diep en heeft niets te maken met snel geld verdienen. Meerdere malen tijdens ons gesprek geeft Selma aan dat ze zich heel bewust is van hoeveel geluk ze heeft gehad in haar leven: haar wieg stond simpelweg op de juiste plaats. Ze heeft nooit een tekort aan iets gehad, mocht gaan studeren in Londen en het traineeship bij Ahold heeft haar veel gebracht. Met zoveel geluk voelt ze sterk de verantwoordelijkheid om iets terug te doen voor de maatschappij. Instock is haar manier om bij te dragen.
Tegen de stroom in
Want Selma weet uit eerste hand dat het ook anders kan. De moeder van Selma is Nederlandse en haar vader komt uit Algerije. Rond de tijd dat Selma geboren wordt, breekt daar de burgeroorlog uit. Haar vader werkt op dat moment voor het Algerijnse Ministerie van Landbouw. Het gezin besluit naar Nederland te gaan. Al vroeg krijgt Selma mee dat het leven niet altijd rozengeur en maneschijn is. Dat zorgt ervoor dat ze aanvankelijk journaliste wil worden, om die verhalen te kunnen vertellen. Maar tijdens haar opleiding en door haar stage bij het NRC komt ze erachter dat schrijven niet haar ding is. Bij een bank of consultancybedrijf werken, zoals veel van haar studiegenoten, ziet ze echter niet zitten. Omdat ze houdt van eten, en dit uiteindelijk is wat mensen verbindt, besluit ze bij Ahold te solliciteren. En juist die stap zorgt ervoor dat Selma een manier vindt om haar bijdrage te leveren aan de wereld.
En dat doet ze ook na tien jaar nog vol enthousiasme en overgave. De vrijheid die het ondernemen Selma geeft, beschrijft ze als ultiem. Ze kan zich niet voorstellen dat ze ooit nog in loondienst zou werken. Het tegen de stroom in roeien en de uitdagingen die dagelijks op haar pad komen, zorgen ervoor dat ze plezier houdt in het bereiken van haar missie. Ze is er meer dan ooit klaar voor om met Instock echt impact te gaan maken. Groter groeien, de markt veroveren en zo nog veel meer reststromen redden van verspilling.
Dag 4 - Ik voel me weer helemaal thuis tussen de kromme groente
Hoe kun je Selma helpen?
Ben je chef, heb je een horecazaak, cateringbedrijf of productiekeuken? Meld je aan als klant bij Instock market. Als consument Instock helpen om haar missie te bereiken? Geniet van de lekkere Instock producten of de mooie no waste kookboeken.
Onder ieder verhaal geef ik aan wat voor bijdrage ik ontvang voor de verhalen die ik maak en van wie. Goeie Grutten wil net als ik mensen inspireren door voedselveranderaars in de schijnwerpers te zetten. Daarom leveren zij, net als InstockMarket, een bijdrage aan dit verhaal.
Wil jij ook bijdragen aan mijn missie? Join the grouppeas hier.
