Deze week ben ik bij groenten- en peulvruchtenmerk HAK in het Brabantse Giessen. HAK is een beetje een vreemde eend in mijn rijtje peasmakers. HAK is geen start-up, ze zijn niet nieuw of hip, ze bestaan al sinds 1952. Hun producten zijn niet bijzonder baanbrekend. En toch verdienen ze met recht de titel voedselveranderaar. Want peasmaker en CEO Timo Hoogeboom werkt samen met zijn team keihard aan de ambitieuze missie om het hele HAK-assortiment om te zetten naar biologisch.
Als ik aankom bij de groentenfabriek in Giessen, waar ook het HAK-kantoor gevestigd is, zie ik een groot, grijs fabriekscomplex. De sterilisatietoren torent boven het terrein uit en draagt een groot bord met de tekst “Lekker Hollands met de groenten van HAK”. Alles aan het HAK-complex is functioneel en no-nonsens en loopt als een goed geoliede machine.
Koos van Leeuwen, hoofd productie, ontvangt mij en laat me het gedetailleerde programma van mijn meewerkweek zien. Ik voel me welkom door alle moeite die is gestoken in de voorbereiding van mijn komst. HAK is dan wel een groot bedrijf, maar het voelt nog steeds als een knus familiebedrijf. Koos begint meteen te vertellen over het bedrijf waar hij al 45 jaar werkt en nog altijd vol passie over spreekt. Hij heeft nog gewerkt met de HAK-familie en hij heeft nieuwe eigenaren, zoals Heinz, zien komen en gaan. In alles is zijn liefde voor het bedrijf voelbaar. De bijna onvoorwaardelijke liefde voor hun bedrijf proef ik bij nog veel meer werknemers. Het is mede wat HAK zo bijzonder maakt.
Voortgang door innovatie
De eerste meeting op mijn agenda is de wekelijkse innovatiemeeting waar alle ontwikkelingen rond nieuwe producten en assortimentswijzigingen besproken worden. Deze vergadering maakt meteen glashelder dat de fase waarin HAK zit, geen makkelijke is. De financieel uitdagende tijden zijn pittig, ook voor A-merken, en dan maakt HAK door de keuze om volledig over te gaan op biologisch, ook nog eens zijn grootste transitie ooit door.
Dag 1 - Bij de innovatie meeting, proefsessie en naar boerderij Straver
Continu doorontwikkelen en blijven innoveren is HAK niet vreemd. De familie HAK start in 1925 met drie winkels met groenten en aardappelen in Giessen, Dussen en Werkendam. Er worden ook zelfgemaakte producten verkocht zoals likeur, kersen op sap en appelmoes. In 1952 schaft de familie machines aan om op grotere schaal groenten en fruit in potten te kunnen gaan produceren. HAK Conserven maakt een enorme groei door. Het bedrijf wordt gekocht en vervolgens weer verkocht door Heinz. In 2005 wordt het overgenomen door een investeringsmaatschappij. Het bedrijf gaat verder onder de vlag van Neerlands Glorie en de overname zorgt voor een verdere groei van het HAK-merk.
Een periode van nieuwe overnames volgt. HAK wordt samengevoegd met blikkenproducent Jonker Frits. Later volgt de integratie van soep-in-zakmaker Four Seasons Food en groentesnijder en -verwerker Peter van Halder. Het bedrijf dat ontstaat heet nu HAK Fresh. Met de nieuwe productielocaties kan HAK haar missie om ‘zoveel mogelijk mensen te helpen meer groenten en peulvruchten te eten op ieder moment van de dag’, steeds beter invulling geven. Zo produceert HAK nu ook verse gegrilde groenten en salades voor het on the go-kanaal. Maar misschien is de meest markante stap toch de introductie van peulvruchten in stazak, in 2015.
HAK kwaliteit en ultieme transparantie
De stap van peulvruchten en groenten in een glazen pot naar een niet-transparante stazak lijkt in eerste instantie slechts een bescheiden verpakkingsinnovatie. Maar tijdens mijn meewerkweek bij HAK merk ik dat deze overgang intern een belangrijke transitie in gang heeft gezet.
Bij producten verpakt in glas geldt what you see is what you get. Die transparantie gaat daarom samen met zeer strenge kwaliteitseisen. De HAK-kwaliteit en de glazen pot zijn de fundamenten van het bedrijf. De trouwe kopersgroep weet simpelweg dat als ze HAK kopen, de kwaliteit altijd goed is en ook altijd exact hetzelfde. Daar is HAK trots op en dat is ook wat hen onderscheidt van de privatelabelaanbieders. De HAK-kwaliteitsstandaard is dan ook leidend bij alles wat HAK doet. Dat ervaar ik zelf ook tijdens de proefsessies die ik bijwoon en waar de HAK-producten worden vergeleken met andere aanbieders. Iets wat regelmatig gebeurt.
Dag 2 - Meekijken in de HAK fabriek in Giessen
Maar altijd dezelfde hoge kwaliteit aanbieden is geen eenvoudige uitdaging met een natuurproduct. Zeker in tijden van klimaatverandering waarin weersextremen oogsten sterk beïnvloeden. Ook de stap naar biologisch gaat de definitie van kwaliteit voor HAK op de proef stellen. Uiterlijke perfectie is bij biologische teelt moeilijker te bereiken. Het is misschien dan ook wel noodzakelijk om de definitie van de HAK-kwaliteit aan te passen aan de behoeftes van deze tijd. Een afgesloten verpakking zoals de stazak, geeft HAK meer ruimte omdat te doen dan een glazen pot.
Op weg naar 100% biologisch
Een belangrijk onderdeel van de strategie om HAK toekomstbestendig te maken, is de keuze om uiterlijk in 2027 over te stappen naar een volledig biologisch assortiment. Dat betekent dat de totale toeleveringsketen anders ingericht moet worden. Het maakt dat bestaande HAK-boeren de keuze kunnen maken om om te gaan naar biologisch en ook het laten aansluiten van nieuwe bio-boeren. Ook de HAK-consument moet meegenomen worden in deze keuze. Dat geldt ook voor degene die misschien nog niet klaar zijn voor het kopen van biologisch.
De weg naar 100% biologisch is een ambitieuze stap, waarmee HAK zich nogal wat op de hals haalt. Het bedrijf hoeft de stap naar biologisch niet te zetten. Maar het past zo bij de identiteit van HAK, dat het eigenlijk de enige optie is, vertellen meerdere medewerkers me. Het motto van de familie HAK was ‘leven uit afhankelijkheid’ en dat drijft HAK vandaag nog steeds. HAK is voor haar producten volledig afhankelijk van de natuur en hoe succesvol die samenwerking ermee is.
In de week dat ik bij HAK meeloop, zou ik eigenlijk getuige zijn van de eerste oogst van het jaar; de spinazieoogst. Helaas zorgt het natte en koude weer ervoor dat de oogst een paar weken is uitgesteld. Dat gooit ook de planning van de fabriek behoorlijk door de war. Klimaatverandering zal er steeds vaker voor zorgen dat het te droog is of juist te nat. De afgelopen jaren hebben laten zien dat de voedselzekerheid soms wankel kan zijn. Hoe beter HAK gaat samenwerken met de natuur en met de boeren, een werkwijze die zit besloten in biologische teelt, hoe kansrijker het bedrijf in de toekomst kan zijn.
‘Haktivist’ Timo
Ondanks dat de uitdagingen groot zijn, laat HAK zich niet van de wijs brengen. Pragmatisme en no-nonsens zijn leidend, ook bij HAK-CEO Timo Hoogeboom (56). Timo heeft, voordat hij bij HAK terechtkwam, al een carrière bij grote foodbedrijven achter de rug, waaronder Douwe Egberts en Mars. Wat hem aanspreekt is het maken van een tastbaar product, waar je feeling mee hebt en wat direct terechtkomt bij de consument. Bij Mars werkt hij onder andere aan het UTZ-certified maken van de Nederlandse Marsreep.
Timo beschrijft Mars als een ondernemend bedrijf, waar je als werknemer veel vrijheid hebt om je ding te kunnen doen. Dat vindt hij ook terug bij HAK. Waar zijn ouders echte rasondernemers zijn, stapt Timo liever op een rijdende trein en brengt die naar het volgende station. En op die razende HAK trein is hij tien jaar geleden gesprongen.
Dag 3 - Met inkoper Marko de spinazie- en rabarbervelden bezoeken
Timo is geen wereldverbeteraar pur sang. Hij is niet bij HAK gaan werken omdat hij de wereld wil redden. Maar hij heeft wel haarscherp voor ogen waar HAK naartoe moet en weet ook zeker dat de overgang naar biologisch de enige juiste weg is. Op LinkedIn noemt Timo zichzelf een ‘Haktivist’. Dat activistische betekent voor hem niet ergens keihard tegenaan beuken, maar een duidelijke ambitie hebben, richting kiezen en daar iedere dag een klein stapje dichterbij in de buurt komen. Voor de natuur, voor voedselzekerheid en voor de continuïteit van het bedrijf HAK en voor de mensen die er werken. Want aan het einde van de dag is het zijn verantwoordelijkheid om te zorgen dat de 250 werknemers van HAK kunnen blijven vertrouwen op die continuïteit.
Liefde en passie voor HAK
De passie en liefde die ik voel bij de mensen die voor HAK werken, is op zijn minst bijzonder te noemen. Veel medewerkers werken al een groot deel van hun leven voor HAK en de gemiddelde arbeidsduur is maar liefst achttien jaar. Als ik een dagje meeloop in de fabriek, merk ik dat de transitie naar biologisch veel losmaakt bij die gepassioneerde medewerkers. Wat zullen hun trouwe klanten ervan vinden? En zullen de biologische sperzieboontjes wel recht genoeg zijn om goed in het potje te passen?
Een deel van de medewerkers maakt zich een beetje zorgen over ‘hun HAK’ en de eventuele gevolgen van de overgang naar biologisch voor het bedrijf. Als ik dit voorleg aan Timo, geeft hij aan dat hij de zorgen begrijpt. Er zijn tenslotte genoeg uitdagingen op de weg naar biologisch waar hij nu nog geen kant-en-klare oplossing voor heeft. Maar je daardoor murw laten slaan heeft geen zin. En dus werkt hij stap voor stap toe naar de stip op de horizon.
Dag 4 - Op bezoek bij HAK Fresh
Hoe kun je Timo helpen?
Koop de HAK producten bij jouw supermarkt. Check HAK op sociale media en volg hun voortgang naar 100% biologisch. Zoek je nog een leuke baan? HAK zoekt medewerkers!
Wie betaalt wat?
Onder ieder verhaal geef ik aan wat voor bijdrage ik ontvang voor de verhalen die ik maak en van wie. HAK draagt bij aan mijn werk met de lekkerste producten en een financiële vergoeding.
Wil jij ook bijdragen aan mijn missie? Join the grouppeas hier.
