Na een half jaar bij voedselveranderaars in Spanje en Portugal aan de slag te zijn geweest, zijn dit mijn 5 belangrijkste inzichten voor de transitie van ons voedselsysteem.
🌱 Bomen gaan ons uit de klimaat- en voedselcrisis helpen. Vrijwel iedere biologische of regeneratieve boerderij die ik bezocht heb, schakelt nu (gedeeltelijk) om naar een vorm van agroforestry. Bomen houden water vast, zorgen voor biodiversiteit, verbeteren de bodemkwaliteit, matigen de temperatuur, trekken regen aan en nog zoveel meer. Heb je één uur of één euro om te investeren in de toekomst? Doe het in bomen. Maar echt.
🌱 Water is het nieuwe goud, dus ga er ook zo mee om. Veel boerderijen op het Iberisch Schiereiland hebben of nu al geen water, of anticiperen op een toekomst met amper water. Ook in een land als Nederland zullen we meer periodes van droogte krijgen. Regeneratieve methodes zoals het aanleggen van greppels en poelen en het planten van bomen en bodembedekkers moeten onderdeel worden van onze landbouw. We hebben regelmatig genoeg water, maar we kunnen ons niet veroorloven om die overvloed te zien als iets dat er altijd zal zijn.
🌱 Dieren hebben een belangrijke rol in ons voedselsysteem. En ja, dat komt van iemand die gelooft dat de toekomst plantaardig is. Let wel: ik heb het niet over honderden dieren in een stal. Nee, ik heb het over dieren die onderdeel zijn van het ecosysteem waarin ze leven. Koeien, varkens en schapen die zorgen voor mest, onderhoud van het landgoed door te grazen en de bodem om te woelen. En eens in zoveel tijd leveren ze vlees op. Maar dat is bijzaak, een luxeproduct voor wie daar behoefte aan heeft.
🌱 De bodem is het fundament van ons bestaan, daar met een korte termijn blik naar kijken is zinloos. De bodem is van niemand, iedereen is slechts passant op zijn of haar postzegel. Daar hoort de verantwoordelijkheid bij dat we de bodem achterlaten op een manier dat deze ook voedsel voortbrengt voor toekomstige generaties. Dat sluit korte termijn ‘oplossingen’ zoals kunstmest, pesticiden en intensief ploegen uit. Is de bodem rijk? Dan wij ook.
🌱 De natuur is zo enorm weerbaar, magisch en krachtig, daarin ligt de kennis besloten voor de oplossing van onze uitdagingen. Het is een illusie dat we de natuur kunnen ‘managen’. Wij zijn de natuur, ons ertegen verzetten is nooit de weg voorwaarts. Laten we ons verdiepen in hoe de natuur dingen aanpakt, daarvan leren en met haar meebewegen. Doen we dat niet? Ook prima. Dan zullen we haar kracht uiteindelijk toch ervaren, of we dat nu wel of niet willen.
En ondanks dat de situatie in Spanje en Portugal heel anders is qua klimaat en bodem, denk ik dat de kern van het op een toekomstbestendige manier voedsel produceren, overal hetzelfde is. We kunnen zoveel leren van wat regeneratieve boeren doen in gebieden die nu de gevolgen van klimaatverandering al sterk voelen. Zij zijn de pioniers. Door hen te volgen, te steunen en ervan te leren, kunnen wij ons beter voorbereiden op wat komen gaat.
🌱 Geniet je van mijn verhalen en wil je mijn missie steunen? Neem dan ook je Petje Af & ontvang mijn (reis)dagboek. 🌱
