Peasmaker Bart-Jan Veldhuizen (36) heeft een droom: in 2030 wil hij dat in ieder keukenkastje in Nederland een product uit de keuken van zijn bedrijf Kitchen Republic staat. Zelf groeide hij op in een huis waar altijd lekkere, goede producten op tafel stonden en dat gunt hij iedereen. Daarom doet hij er alles aan om jonge foodondernemers te helpen om hun product op de keukentafel van de consument te krijgen.
In de wereld van foodstart-ups is Kitchen Republic een vertrouwde speler. Als beginnend cateraar of productmaker kun je eigenlijk niet meer om de start-up accelerator heen. Kitchen Republic is een plek waar startende foodondernemers ruimte kunnen huren in één van de twee gedeelde keukens in Amsterdam-West. Zo kunnen zij op een laagdrempelige manier starten met de productie van hun eigen product. Maar Kitchen Republic is meer dan dat. Het is een totaaloplossing voor iedereen die wil gaan ondernemen in de wereld van food.
De ontdekking van shared kitchens
Bart-Jan groeit op in Ermelo en komt uit een ondernemend nest. Al op jonge leeftijd weet hij dat hij later, net als zijn ouders en opa en oma, wil gaan ondernemen. Bij zijn studiekeuze gaat hij daarom puur af op wat hij leuk vindt. Hij begint met rechten en economie, maar deze kunnen hem niet bekoren. Uiteindelijk gaat hij geschiedenis studeren aan de Middelburg University College. Voor die studie vertrekt hij in 2010 voor een jaar naar Amerika. Daar ontdekt hij op de lokale boerenmarkten veel mooie, bijzondere producten. Na wat onderzoek komt hij erachter dat de producten van deze kleine ondernemers vaak gemaakt worden in een shared kitchen.
Terug in Nederland beseft Bart-Jan zich dat de gedeelde keukenconcepten die hij in de Verenigde Staten ontdekt heeft, hier helemaal nog niet bestaan. Het intrigeert hem. Waarom eigenlijk niet, vraagt hij zich af? Ook hier zijn kleine, bijzondere niche-foodproducten een groeimarkt. Er moet toch behoefte zijn aan een plek om te starten als beginnende maker? Ondanks dat de gedachte hem niet loslaat, start hij zijn loopbaan in 2013 bij het startende Coolblue. Hij krijgt er veel vrijheid en mag zijn eigen webshop runnen met naaimachines en strijkbouten. Hij leert veel van deze pionierende fase en geniet van het runnen van zijn eigen ‘winkel’.
Mooi groen is niet lelijk
Tijdens zijn Coolblue-tijd broedt Bart-Jan verder op zijn keukenidee. Hij is niet iemand van de snelle, impulsieve acties, maar wil graag goed over dingen nadenken en niets overhaast beslissen. Het starten van zo’n shared kitchen is een risicovolle operatie, realiseert hij zich. Toch besluit hij te vertrouwen op zijn zakelijk instinct en in 2014 op zoek te gaan naar een geschikte locatie. Hij vindt deze in het Houthaven-gebied in Amsterdam-West. Hij wordt getrokken door het bijzondere pand, met kenmerkende felgroene plafonds. Met behulp van een starterslening bij zijn familie verzamelt hij het benodigde startkapitaal en tekent de huurovereenkomst van zijn ‘Kitchen Republic’.
Dag 1 - Kennismaken met Kitchen Republic
Ondanks zijn risicomijdende karakter, heeft Bart-Jan op het moment van tekenen in 2014 nog geen klanten vastgelegd. Hij heeft ook niet echt verstand van productiekeukens, maar laat zich goed informeren en schaft tweedehands keukenapparatuur aan. In april 2015 is hij klaar voor de start. Instock, het no-waste-restaurant dat reststromen verwerkt tot de lekkerste gerechten, is zijn allereerste klant. Niet veel later komt hier bananenbroodmaker Baked in Amsterdam bij, gevolgd door salsamaker Let’s Salsa en kimchimaker Ohnami. En dan zijn ze los.
Partner (in crime) Emma
Om meer te leren over foodstart-ups doet Bart in 2015 mee aan de Startup Tour XXL, een fietstour door Amsterdam om foodstart-ups te leren kennen. Bij één van de start-ups, Van Chefs, ontmoet hij Van Chefs medeoprichter Emma Veerhuis. Ze houden contact en nadat Van Chefs is verkocht, besluit Emma bij Kitchen Republic aan de slag te gaan. Emma heeft veel ervaring met het bouwen van een community en kent veel foodstart-ups, precies de kennis die Bart-Jan op dat moment mist.
Emma en Bart-Jan worden uiteindelijk zowel zakelijk als privé partners in crime. In de jaren die volgen leiden ze samen Kitchen Republic. In 2016 betrekken ze een nieuw pand vlak in de buurt. Het karakteristieke element van het eerste pand, het felgroene plafond, blijkt een onverwacht negatief bijeffect te hebben… De gifgroene kleur zorgt ervoor dat al het eten dat in de keuken bereid wordt, een groene gloed heeft. Het pand voldoet ook op andere punten niet helemaal. Zo blijken pallets niet door de deuren van het pand te kunnen, waardoor ondernemers veel tijd kwijt zijn aan het overstapelen van hun producten.
Klanten voor klanten
Op de nieuwe locatie kan het ondernemersduo een frisse start te maken. Het pand wordt zo ingericht dat het optimaal aansluit op de wensen van de cateraars en productmakers. De keukencapaciteit wordt al snel maximaal benut, maar Emma en Bart-Jan willen de ondernemers ook op andere manieren verder helpen. Ze gaan het gesprek aan met mogelijke afnemers, zoals Marqt en Stach, zodat de producten ook daadwerkelijk schapruimte krijgen. Met succes. Het eerste product ligt in 2016 bij Marqt in de schappen. Een mijlpaal.
Dag 2 - Meehelpen bij Plant B en de Crisp pitchmiddag
In 2019 besluit Bart-Jan om een tweede keuken te openen. Zo kan hij de overheadkosten die de groei van zijn organisatie in de weg zitten, verdelen over twee locaties. En de vraag naar keukenruimte is er toch. Maar dan breekt de Corona-crisis uit. Bart-Jan weet niet wat hem overkomt en de doemscenario’s schieten door zijn hoofd. Veel van zijn klanten leveren primair aan de horeca en die sluiten noodgedwongen massaal de deuren. Hij ziet de bui al hangen en in deze stressvolle periode overweegt hij serieus om Kitchen Republic te verkopen. Maar ja, dan moet hij wel een plan hebben dat laat zien dat het concept levensvatbaar is. Samen met investeerders Willem Treep en het Goeie Grutten Impact Fonds, die inmiddels aangehaakt zijn, maakt hij een plan voor de toekomst.
De Kitchen Republic community
De ervaring die Emma eerder opdeed met het bouwen van communities komt bij het maken van dit plan uitstekend van pas. Het blijkt dat veel van de start-ups van Kitchen Republic die inmiddels het nest hebben verlaten, graag betrokken willen blijven. Daarom ontwikkelen de ondernemers het Kitchen Republic community membership. Members mogen de keuken gebruiken, maar kunnen ook kantoorruimte huren en van allerlei diensten gebruik maken zoals kennissessies en een chatgroep met gelijkgestemden. Bart-Jan wordt zo enthousiast van zijn eigen plan dat hij afziet van verkoop, en besluit de organisatie zelf naar de volgende fase te sturen.
Dag 3 - Presenteren voor EkoPlaza winkelmanagers en werken aan de toekomstvisie
Het community membership blijkt een groot succes. Vrijwel alle leden besluiten zich aan te melden en vandaag de dag staat de teller op 160 makers van maaltijden en producten. De pitchdagen bij afnemers zijn de kers op de taart en voor veel ondernemers een belangrijke reden om lid te worden. Hier krijgen ze de unieke kans om direct met inkopers aan tafel te zitten, bij partijen waar ze anders misschien lastig binnen zouden komen. Tijdens mijn meewerkweek was ik bij de pitchmiddag voor online supermarkt Crisp, waar onder andere specerijenmerk The Good Spice, vegan taartjesmaker Lady Fruitcake en reststroomverwerker Brewlicious hun producten presenteerden.
Passie alleen is niet genoeg
De ondernemers hadden hun pitch zonder uitzondering zorgvuldig voorbereid, hun passie is aanstekelijk. Toch gaat het leven van een foodstart-up niet over rozen. Veel producten veroveren niet blijvend een plek op het schap. Het voedsellandschap is extreem grillig en het is lastig concurreren met de grote spelers. En zeker nu consumenten de hand op de knip houden en investeerders terughoudender zijn, is het er niet makkelijker op geworden.
En dus denkt Bart-Jan na over hoe hij ondernemers nog beter kan ondersteunen. Daar neemt hij, zoals het hem past, de tijd voor. Zo werkt hij achter de schermen aan een investeringsprogramma zodat foodondernemers makkelijker aan financiering kunnen komen. En misschien kan hij wel een verdergaande rol gaan spelen in de duurzame afzet van de producten? Alles om ervoor te zorgen dat hij zijn droom kan verwezenlijken. Want die lekkere, bijzondere producten moeten tenslotte de keukenkastjes in.
Hoe kun je Bart-Jan helpen?
Ben je (startend) foodondernemer? Meld je aan bij de Kitchen Republic! Als consument kun jij helpen door producten te kopen van kleine ondernemers. Check de ledenlijst van Kitchen Republic voor ideetjes voor de lekkerste producten.
Wie betaalt wat?
Onder ieder verhaal geef ik aan wat voor bijdrage ik ontvang voor de verhalen die ik maak en van wie. Goeie Grutten is partner van Kitchen Republic en wil net als ik mensen inspireren door voedselveranderaars in de schijnwerpers te zetten. Daarom leveren zij, net als Kitchen Republic, een bijdrage aan dit verhaal.
Wil jij ook bijdragen aan mijn missie? Join the grouppeas hier.
