Vruchtbaar landbouwgebied dat in woestijn verandert door klimaatverandering toekomstmuziek? Mijn peasmakers Hans Lodders en Sunamita Iris Rodrigues Borges da Costa van QXote zitten midden in deze realiteit.
Deze week ben ik aan de slag op ‘Monte dos Três Moinhos’ in het droge binnenland van Portugal. Dit is het droogste stukje van Europa en als er niets gebeurt, dan is dit gebied straks woestijn.
Toen Hans verliefd werd op deze berg, was hij eigenlijk nog niet echt bezig met de problemen van deze regio. Hij wilde graag naar Portugal en zocht een fijne plek om zijn werkzaamheden als consultant en trainer te kunnen uitvoeren. Hij ontmoette de Braziliaanse Sunamita en ze maakten van de Portugese Berg hun gezamenlijke thuis.
Vechten tegen de vergane glorie
Op de berg staan 3 oude graanmolens. Toen het dorp nog in volle glorie was, zat hier een grote bakkerij. Maar net als veel dorpen in de regio, trekken de jonge mensen ook hier weg. Er is te weinig water, landbouw wordt steeds moeilijker. Het gebied heeft steeds minder economische waarde en winkels zijn er nog amper.
Toen Sunamita en Hans hier de realiteit onder ogen zagen, konden ze niet anders dan besluiten dit tot hun missie te maken. Het is hun droom om het gebied waar ze wonen weer te revitaliseren en daarmee een inspirerend voorbeeld te zijn voor alle plekken waar dit nodig is. Dat doen ze door met poten in de klein te experimenteren, kennis te vergaren en weer te verspreiden onder lokale stakeholders.
Bruggenbouwers
Op hun eigen 9 hectare proberen ze stapje voor stapje de biodiversiteit te vergroten en bodemgezondheid te verbeteren. Ze volgen hierbij de permacultuur principes. Maar vooral wil het stel bruggenbouwer zijn. Zo brengen ze Nederlandse studenten naar Portugal om experimenten op te zetten en werken ze samen met Nederlandse Universiteiten. Volgende stap is om ook deze weer te koppelen met Portugese scholen, universiteiten en de lokale boeren.
Ik wilde heel graag naar QXote omdat de realiteit hier vandaag de dag misschien wel de realiteit van Nederland van morgen is. En die wil ik zelf onder ogen zien. Maar ook omdat ‘Monte dos Três Moinhos’ ongelofelijk mooi is. De sterrenhemel is fantastisch, de zonsopkomst iedere dag weer sprookjesachtig. Het is hier oorverdovend stil. Ik ben dankbaar dat ik deze plek even mijn thuis mag noemen.
Ik help deze week, voor het eerst in mijn leven, met het oogsten van olijven. Gewoon met de hand zoals veel boeren dat hier doen. En nee, olijven kun je niet vers eten. Die moeten eerst nog twee maanden fermenteren, ingesneden worden en op smaak gebracht. Wat een werk zit er in een potje olijven. Ik kijk in elk geval voortaan totaal anders naar de olijven die op mijn bord liggen.
